دیافراگم در عکاسی چیست؟ اف استاپ چیست؟ اینها چه اثراتی بر روی عکس ایجاد می‌کنند؟ چگونه می‌توانم یک پس‌زمینه تار در عکس خود داشته باشم؟ موضوعات می‌توانند گیج کننده باشند. اما دوستان عکاس من، اصلاً جای نگرانی نیست و ما در این مقاله در کوتاه‌ترین زمان همه اینها را به شما توضیح خواهیم داد. شما نه‌تنها یاد خواهید گرفت که دیافراگم در عکاسی چیست، بلکه مهم‌تر از آن، به شما نشان خواهیم داد که چگونه از دیافراگم برای کنترل جلوه‌های بصری در عکاسی استفاده کنید.
مطالعه سونی دوربین بدون آینه برای عکاسی hobbyist می سازد
دیافراگم در عکاسی چیست؟
دیافراگم بخش مهمی از عکاسی محسوب می‌شود، اما دیافراگم دقیقاً یعنی چی؟ اجازه دهید یک توضیح ساده در مورد آن بدهیم.
دیافراگم اساساً یک سوراخ در داخل لنز دوربین است که قابلیت بزرگ و کوچک شدن را دارد تا اجازه دهد که نور کمتر یا بیشتر وارد شود. درست مانند مردمک چشم ما، هرچه سوراخ بزرگتر باشد نور بیشتری وارد می‌شود و هرچه سوراخ کوچکتر باشد، نور کمتری وارد می‌شود.
این یک توضیح کوتاه و سریع در مورد دیافراگم در عکاسی بود. در ادامه، روش استفاده از دیافراگم برای کنترل جلوه‌های بصری در عکاسی را به شما توضیح خواهیم داد.
توالی دیافراگم چیست؟
در تصویر زیر، شما توالی اعداد دیافراگم معمول در دوربین‌ها را مشاهده می‌کنید. توجه داشته باشید که چگونه با کوچکتر شدن سوراخ دیافراگم، عدد دیافراگم بزرگتر می‌شود. این مسئله، اولین مورد گیج‌کننده‌ای است که باید به آن عادت کنید و ساده‌ترین راه برای به خاطر سپردن آن این است که معکوس بودن رابطه آن را در ذهن داشته باشید. یعنی هرچه سوراخ دیافراگم بزرگتر باشد، عدد آن کوچکتر است و بالعکس. توجه داشته باشید که دیافراگم‌های بازتر مانند f/2 و f/2.8 معمولاً فقط در لنزهای زوم گران‌تر یا لنزهای پرایم یافت می‌شوند.
چرا برای دیافراگم از f استفاده می‌شود؟
دیافراگم‌ها با یک حرف f در کنار آنها مشخص می‌شوند، به عنوان مثال f/8. حرف f مخفف Focal Ratio (نسبت کانونی) است. بنابراین، وقتی به پشت دوربین خود نگاه می‌کنید و تعداد زیادی اعداد گیج کننده مشاهده می‌کنید، فقط به خاطر داشته باشید که حرف f مربوط به دیافراگم دوربین شما است. توجه داشته باشید که تمام برندهای دوربین از حرف f در کنار عدد دیافراگم استفاده نمی‌کنند. در این صورت، بهتر است به دفترچه راهنمای دوربین مراجعه کنید. در آنجا تنظیمات دیافراگم دوربین نشان داده شده است.
درک دیافراگم‌ها و اف استاپ‌ها
مفهوم استاپ (Stop) در عکاسی یک موضوع کاملاً جدید و پیچیده است. اما اگر بخواهیم به صورت خلاصه آن را توضیح دهیم، استاپ در عکاسی به معنی نصف یا دو برابر کردن میزان نوردهی است. یک استاپ به پایین به معنای نصف کردن مقدار نوردهی است، و یک استاپ به بالا به معنی دو برابر کردن مقدار نوردهی است.
همان‌طور که در تصاویر بالا مشاهده می‌کنید، وقتی از یک دیافراگم به دیافراگم بعدی می‌روید، یک استاپ به بالا یا پایین رفته‌اید و به این معنی است که مقدار نوردهی را نصف یا دو برابر می‌کنید. اف استاپ (f-stop) نیز همان عدد دیافراگمی است که در آن قرار دارید، یعنی اگر دوربین شما بر روی f/8 تنظیم شده باشد، در حال حاضر بر روی اف استاپ f/8 تنظیم شده است.
حالا فقط برای اینکه شما را بیشتر گیج کنم، باید بگویم که دوربین‌های جدید حتی اعداد بیشتری در بین دیافراگم‌های نشان داده شده در بالا دارند. این اعداد یک‌سوم استاپ نامیده می‌شوند که می‌توانید در تصویر زیر مشاهده کنید.
این اعداد، برای دقیق‌تر کردن نوردهی اضافه می‌شوند، اما توصیه اکید من این است این یک‌سوم استاپ‌ها را نادیده بگیرید و فقط اعداد دیافراگم اصلی را همان‌طور که در توالی بالا نشان داده شده است یاد بگیرید. در صورتی که نوردهی عکس شما یک‌سوم استاپ باشد، تفاوت چندانی ایجاد نخواهد کرد و در تمام سال‌هایی که از دوربین استفاده می‌کنم، هرگز در حالت‌های تنظیم دستی حتی یک‌بار هم از یک‌سوم استاپ استفاده نکرده‌ام.
دیافراگم و عمق میدان
دیافراگم در عکاسی یک جلوه بصری به نام «عمق میدان» را نیز کنترل می‌کند. عمق میدان یا (Depth of Field = DOF) به آن فاصله‌ای در اطراف نقطه فوکوس گفته می‌شود که تصویر واضح است.
دانستن روش کنترل DOF با دیافراگم به شما کمک می‌کند تا پرتره‌هایی با پس‌زمینه تار ایجاد کنید؛ این یک جلوه بصری به نام «عمق میدان کم» است. یا به شما کمک می‌کند تا مناظری داشته باشید که همه چیز در آن از پیش‌زمینه تا پس‌زمینه واضح هستند؛ یعنی تصویری با «عمق میدان زیاد». نمونه‌های زیر را مشاهده کنید.
هرچه دیافراگم بازتر باشد، عمق میدان در عکس شما کوتاه‌تر خواهد بود (مسافت کوتاه‌تری «واضح» خواهد بود). به این جلوه، «عمق میدان کم» گفته می‌شود.
هرچه دیافراگم کوچکتر باشد، عمق میدان در عکس شما طولانی‌تر خواهد بود (مسافت بیشتری «واضح» خواهد بود). به این جلوه، «عمق میدان زیاد» گفته می‌شود.
نمونه‌هایی از کنترل DOF با دیافراگم
در اینجا شما می‌توانید چندین عکس از یک سوژه (یک دیوار آجری) را مشاهده کنید که از یک مکان ثابت با نقطه فوکوس یکسان گرفته شده‌اند. اما به دلیل تنظیم دیافراگم متفاوت، عمق میدان بین عکس‌ها تغییر می‌کند.
شما فقط با تغییر تنظیمات دیافراگم در دوربین خودتان می‌توانید عمق میدان تصویر را کنترل کنید.
در این شرایط از بهترین دیافراگم لنز استفاده نکنید!
هنگامی که نور کم است یا نیاز به عمق میدان کمتری دارید. دیافراگم بزرگ (عدد f/کوچک) باعث کاهش عمق میدان می‌شود که در شرایطی مانند عکاسی در شب یا نزدیک فاصله مفید است، اما در شرایط نور کافی (مثلاً در زمان روز) یا زمانی که نیاز به عمق میدان بزرگ‌تری دارید، استفاده از دیافراگم بزرگ قابلیت شما را محدود می‌کن.
با تجربه عملی، یاد بگیرید که دیافراگم در عکاسی چیست؟
خواندن و مشاهده کردن یک مرحله از آموزش است، اما عملی کردنِ آن، چیزی است که باعث می‌شود آموخته‌ها به ذهن شما سپرده شود. مانند دوره‌های دیگر ما، شما مراحلی را برای پیشبرد سریع آموخته‌های خود در نظر گرفته‌اید که در این مورد نیز باید همان کار را انجام دهید.
تمرین
1. دوربین خود را بر روی یک سه‌پایه قرار داده و آن را بر روی تایمر 2 ثانیه‌ای تنظیم کنید یا از یک کنترل از راه دور استفاده کنید. این کار باعث می‌شود که دوربین شما در طول نوردهی ثابت و بدون لرزش بماند.
2. دوربین خود را بر روی تنظیمات AV یا A قرار دهید. این تنظیم اولویت دیافراگم شماست.
3. ISO خود را بر روی Auto قرار دهید.
4. سپس دوربین خود را در یک زاویه بسته در کنار یک دیوار، حصار یا چیزی که مسافت طولانی داشته باشد قرار دهید. وجود یک الگوی تکرار شونده مانند یک دیوار آجری یا یک حصار بهترین عملکرد را دارد، اما ضروری نیست. برای نمونه تصویر زیر را مشاهده کنید.
5. مطمئن شوید که نقطه فوکوس شما در تمام عکس‌ها یک جای ثابت باشد.
6. سپس مانند سری عکس‌های قبلی، چندین عکس با استاپ‌های مختلف دیافراگم بگیرید. اگر دوربین شما تمام اعداد این توالی ما را ندارد نگران نباشید، فقط کافیست از همان اعدادی که دارید استفاده کنید.
7. عکس‌های گرفته شده را بر روی صفحه نمایش یک کامپیوتر با هم مقایسه کنید تا تفاوت در عمق میدان را مشاهده کنید.
جمع‌بندی
اگر بخواهیم خیلی ساده توضیح بدهیم، دیافراگم یک سوراخ در لنز دوربین است که بزرگتر و کوچکتر می‌شود تا نور کمتر یا بیشتری وارد شود. دیافراگم‌ها با حرف f در کنار آنها مشخص می‌شوند و به عنوان اف استاپ شما نیز شناخته می‌شوند، به عنوان مثال f/8. همچنین دیافراگم‌ها یکی از عناصر عکاسی هستند که یک جلوه بصری به نام عمق میدان را کنترل می‌کنند. DOF مشخص می‌کند که تا چه عمقی از تصویر واضح باشد. یک دیافراگم عریض مانند f/2.8 عمق میدان کمی ایجاد می‌کند که به طور کلی برای پرتره مناسب است، و یک دیافراگم کوچک مانند f/16 یک عمق میدان طولانی ایجاد می‌کند که عموماً برای یک تصویر منظره مناسب است.
سوالات متداول
انحراف دیافراگم دوربین عکاسی چیست؟
انحراف دیافراگم در دوربین عکاسی به میزان تغییر قطر دیافراگم دوربین در هنگام گرفتن عکس اشاره دارد. چون دیافراگم یک توپوای اصلی در تنظیم نور و عمق میدان تصویر است زمانی که انحراف دیافراگم صورت می‌گیرد، قطر دیافراگم تغییر می‌کند که موجب تغییر در مقدار نور و عمق میدان تصویر می‌شود. این امر تأثیری بر تصویرگیری از نظر نورپردازی و عمق میدان دارد و می‌تواند برای ایجاد اثرات خاصی مورد استفاده قرار گیرد.
چگونه دیافراگم را تنظیم کنیم؟
بسته به نوع دوربین شما، دیافراگم می‌تواند به صورت دستی یا اتوماتیک تنظیم شود. در حالت دستی، شما می‌توانید از حلقه دیافراگم برای تنظیم قطر دیافراگم استفاده کنید.
میزان زوم لنز بر وضوح تصویر چه تاثیری دارد؟
میزان زوم لنز یا focal length بر روی وضوح تصویر تأثیر زیادی دارد. زمانی که از یک لنز با فاصله کانونی کمتر یا focal length کوتاه استفاده می‌کنید، زاویه دید بیشتری را در تصویر قرار می‌دهید و اطلاعات بیشتری به دوربین منتقل می‌شود. این موضوع می‌تواند منجر به تأثیرات مختلفی مثل عمق میدان کمتر شود. به عبارت دیگر، با استفاده از لنز با فاصله کانونی کمتر، می‌توانید تصاویر با دید گسترده‌تری بگیرید. اما وقتی که از لنز با فاصله کانونی بزرگتر یا focal length بلندتر استفاده می کنید، زاویه دید کاهش پیدا می‌کند و جزئیات فراوانی از صحنه به دوربین منتقل نمی‌شود. این شرایط ممکن است منجر به ایجاد تصاویری با فشرده‌ترین دید شود.
آیا تعیین نقطه مطلوب دیافراگم تنها مبتنی بر عملکرد گوشه‌های لنز است؟
تعیین نقطه مطلوب دیافراگم به عملکرد گوشه‌های لنز ارتباط زیادی دارد چون پیشرفته‌ترین لنزها اغلب بیشترین وضوح و کیفیت تصویر را در وسط تصویر ارائه می‌دهند. با افزایش دیافراگم، وضوح گوشه‌های تصویر کاهش می‌یابد و با کوچک شدن دیافراگم، وضوح گوشه‌های تصویر افزایش پیدا می کند. بنابراین، تعیین نقطه مطلوب دیافراگم، که به عنوان «شرایط بهینه» برای لنز مورد نظر شناخته می‌شود، اهمیت زیادی دارد. این موضوع به دلیل این است که در عکاسی حرفه‌ای و حتی در بسیاری از کاربردهای عکاسی علمی و صنعتی، نیاز به داشتن وضوح و کیفیت یکسان در تمامی نقاط تصویر از اهمیت بسزایی برخوردار است.
تغییر قطر دیافراگم چه تاثیری برروی عکس دارد؟
تغییرات در قطر دیافراگم می‌تواند تأثیرات مختلفی روی عکس ایجاد کند از جمله عمق میدان (عمق فیلم) و میزان نور که وارد حسگر یا فیلم می‌شود.
از کجا بدانم که کدام دیافراگم مناسب هر عکس است؟
بسته به حالت نوردهی و عمق میدان مطلوب شما دارد. ممکن است بخواهید با دیافراگم باز یا بسته‌تری عکس بگیرید. آزمایش و خطا و تجربه با عملکرد دیافراگم در شرایط مختلف به شما کمک می‌کند تا بهترین تنظیمات را برای عکس‌های خود پیدا کنید.
دیافراگم دید عکس را چگونه تغییر می دهد؟
دیافراگم بر دید عکس تأثیر زیادی دارد. چون باعث تعیین میزان نور موجود برای عکس و همچنین نقطه تمرکز آن در عکس می‌شود.
